Historia

Przybycie Habsburgów

Po śmierci Jerzego Czechami rządzili nieobecni królowie, aż do 1526 r., kiedy to na tronie zasiedli Habsburgowie. Ta zdecydowanie katolicka dynastia sprawowała rządy nad pozostałościami Świętego Cesarstwa Rzymskiego i skupiła swoje wysiłki na ochronie granic z Europą przed poważnym zagrożeniem ze strony Turków osmańskich. W tym czasie religia protestancka stała się bardzo wpływowa, a poważne odłamy religijne w Czechach stanowiły kolejny problem, z którym trzeba było się zmierzyć.

Cesarz Rudolf II zasiadł na tronie w 1576 r. i zmienił stolicę na Pragę (z Wiednia). Cesarski mecenat wyniósł naukę i sztukę na wyżyny, a imponujące renesansowe budowle dodały miastu splendoru. Głównym osiągnięciem Rudolfa było uchwalenie ustawy zezwalającej na swobodne wyrażanie przekonań religijnych zarówno protestantom, jak i katolikom. Mimo to Ferdynand II, król katolicki, który objął tron w 1611 r., nie kontynuował tego prawa, a narastające spory na tle religijnym szybko przybrały na sile.

Defenestracja w 1618 r. zapoczątkowała nieudaną wojnę 30-letnią. Nowym królem został wybrany Fryderyk z Palatynatu. Jednak w 1620 r. jego protestanckie siły zostały wyparte przez wojska cesarskie na niskim wzgórzu pod Pragą. Bitwa pod Białą Górą” jest uważana za jeden z najgorszych dni w historii kraju. Następstwem tego wydarzenia były publiczne egzekucje prominentnych protestantów i wypędzenia z Pragi wszystkich, którzy nie chcieli zostać katolikami.

Decydujące zwycięstwo Ferdynanda diametralnie zmieniło zmęczoną już Pragę. Późniejsi historycy opisali następny okres jako “ciemność”, epokę, w której naród czeski był uciskaną większością we własnym kraju: Ich władcy zostali zabici lub wypędzeni, ich język został zepchnięty na margines, a wybrana przez nich religia zakazana. W dużej mierze była to prawda. Skonfiskowane majątki protestanckie sprzedawano po zaniżonych cenach zwolennikom Habsburgów, którymi byli głównie cudzoziemcy (zwłaszcza Niemcy). Język niemiecki został przyjęty jako język towarzyski, a czeski stał się językiem używanym tylko przez biedotę miejską i chłopów. Inne grupy religijne, na przykład jezuici, próbowały wykorzenić ostatnie pozostałości protestantyzmu. Ale nie wszystko było takie smutne i ponure. Po tym, jak kraj wyszedł z wieloletniego konfliktu, boom budowlany przekształcił wieś i miasta w cuda architektury i sztuki barokowej. Mimo to napięcia między czeskojęzycznymi i niemieckojęzycznymi mieszkańcami Pragi utrzymywały się przez cały XX wiek i miały daleko idące konsekwencje.

Druga defenestracja w Pradze

Uwięzieni na zamku praskim wraz z mściwymi protestanckimi wrogami23 maja 1618 r. dwaj skamieniali urzędnicy cesarscy wołali o litość, ale ich wołanie pozostało bez echa. Wepchnięci na okno wraz z pechowym sekretarzem, zostali wypchnięci, choć jeden z nich desperacko trzymał się parapetu, dopóki nie został wyrzucony szybkim ciosem noża. Upadek do fosy położonej dużo niżej powinien był ich zabić, ale ku zdumieniu wszystkich przeżyli i udało im się uciec. Katolicka relacja o tym wydarzeniu mówi, że ich upadek został przerwany w cudowny sposób przez Matkę Bożą. Protestancka i prawdopodobnie bardziej wiarygodna wersja mówi, że ich upadek przerwała ogromna ilość śmieci nagromadzonych w fosie.

Naród budzi się w XX wieku

W XVIII wieku rządy Habsburgów stały się bardziej liberalne, zwłaszcza za panowania cesarza Józefa II (1780-90). Dzięki jego reformom systemu edukacji powstało pokolenie Czechów umiejących czytać i pisać, którzy stali się bardziej świadomi swojej historii i obecnych prześladowań. Na początku XIX wieku pojawiła się elita intelektualna, która przywróciła językowi czeskiemu należną mu rangę, promowała jego literaturę i lobbowała na rzecz praw Czech w Cesarstwie. Pod koniec stulecia Praga, którą cesarz Franciszek Józef opisywał jako “w każdym calu niemieckie miasto”, przeszła całkowicie pod kontrolę Czechów; zniknęły niemieckie znaki uliczne, a okazałe budynki, takie jak Teatr Narodowy i Muzeum Narodowe, odzwierciedlały coraz bardziej pewny siebie naród czeski.

Gdy w czerwcu 1914 r. zginął arcyksiążę Franciszek Ferdynand, następca tronu Habsburgów, Cesarstwo Austro-Węgierskie pogrążyło się w pierwszej wojnie światowej. Z resztek podbitych Austro-Węgier w październiku 1918 r. utworzono niepodległą Republikę Czeską, składającą się z Moraw, Słowacji i Czech. Pierwszym prezydentem republiki był Tomáš Masaryk, ceniony profesor filozofii.

Podobne artykuły

Back to top button